THEMAPAGINA | Jongeren, klimaat en communicatie
Inleiding
Jongeren worden in onze samenleving geconfronteerd met tegenstrijdige boodschappen. Enerzijds krijgen ze via verschillende kanalen een impuls om te consumeren, om nieuwe spullen te kopen (kleding, smartphone ...) en van diensten gebruik te maken (vliegvakanties ...). Anderzijds horen ze ook hoe belangrijk het is om duurzamer om te gaan met de planeet vanuit de klimaat- en biodiversiteitsproblematiek, en krijgen ze een signaal dat minder of anders consumeren aangewezen is. Bij sommige jongeren slaat deze laatste boodschap duidelijk aan – zie het aanvankelijke succes van de klimaatmarsen, bij andere is dat een stuk minder. Soms zijn ze zich bewust van het belang van duurzaamheid, maar toont zich dit niet, of slechts in beperkte mate, in hun gedrag. Tijdens het jaarforum 2016 “Jongeren in de bres voor het klimaat” ging de FRDO nader in op communicatie naar jongeren en educatie over klimaat en duurzaamheid. De presentaties en de video van dit evenement zijn nog steeds ter beschikking via deze link.
Op 10/11/2020 werd een vervolgevenement met als titel “Van wetenschapscommunicatie tot fake news: de coronacrisis als oefening voor de klimaatcrisis” georganiseerd in samenwerking met de jongerenvertegenwoordigers van de verschillende stakeholdergroepen van de FRDO, want er beweegt heel wat in de samenleving. De opname van het webinar, slides en verslagen zijn te raadplegen op onze website via deze link.
In de toekomst zijn nog activiteiten te verwachten rond het thema Jongeren, klimaat en communicatie, naast de vele andere activiteiten van de raad.
Deze themapagina is slechts een aanzet en vanzelfsprekend onvolledig. De FRDO is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de websites en informatie die vermeld worden. De bedoeling is het debat te voeden en vooral samen op een constructieve manier vooruit te gaan. Na de coronacrisis is het niet 5 voor 12 maar nog dringender om een rechtvaardige transitie naar een koolstofarme samenleving te maken. Hiervoor moeten ook het maatschappelijk draagvlak verbreed worden en netwerken, organisaties en burgers, begaan met duurzame ontwikkeling, elkaar versterken en groeien. Deze themapagina wil ook hiertoe bijdragen door bruggen te leggen en een helpende hand te reiken aan iedereen die zich wil informeren en inzetten voor het klimaat en een duurzame en leefbare toekomst voor de kinderen van de wereld.
De jongeren zaten en zitten zelf ook niet stil en onderstaand vindt u het advies en de visie over duurzaam leven en het klimaat van de Vlaamse Jeugdraad, het advies voor educatie mediawijsheid van het Forum des Jeunes en open brieven van de Vlaamse Jongeren aan de beleidsmakers:
- Advies over duurzaam leven van 03/07/2019 van de Vlaamse Jeugdraad
- Advies voor het Vlaams Klimaatbeleidsplan van 05/09/2018 van de Vlaamse Jeugdraad
- Advies vanhet Forum des Jeunes van 27/04/2020 over mediawijsheid: l’avis Education aux médias
- Advies van het Conseil de la jeunesse (nu Forum des Jeunes) over de klimaatproblematiek van 29 juni 2019
- Slotwoord met aanbevelingen van de jongeren n.a.v. de conferentie van 10/11/2020
Enquêtes/bevragingen over klimaat en duurzaamheid
- Enquête over de kennis en de bewustwording van leerlingen op het einde van het secundair onderwijs met betrekking tot de klimaatontregeling (oktober 2019) door Oproep voor een democratische school:
- Artikel in de Morgen over deze enquête
- Humo’s grote ecologie enquête 2019
- Resultaten van de publieksbevraging over het ontwerp van geïntegreerd nationaal energie- en klimaatplan in het kader van de Europese verplichting van ons land om het publiek te laten deelnemen aan de opmaak van dit plan dat de doelstellingen en maatregelen voor het energie- en klimaatbeleid voor de periode 2021-2030 moet vastleggen (18/09/2019)
- Publieksenquête over klimaatverandering 2017 van de Dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
- Enquête 2016 van Pieter Boussemaere, docent VIVES met aanbevelingen voor het onderwijs
Informatie over de klimaatproblematiek van verschillende organisaties en overheden / organisaties actief in het veld van klimaat en duurzame ontwikkeling
- NASA - basisprincipes in verband met klimaatverandering uiteengezet (bewijzen, oorzaken, gevolgen, wetenschappelijke consensus, ...)
- Europese commissie: Een Europese Green Deal - Het eerste klimaatneutrale continent worden
- Europese Commissie met info over Jongeren en het klimaat. Het magazine “Onze planeet, onze toekomst”gaat over de wetenschap van klimaatverandering, wat er in de EU gebeurt en hoe we allemaal ons steentje kunnen bijdragen in de strijd tegen klimaatverandering.
- De Club van Rome
- De Belgische federale website voor betrouwbare informatie over klimaatverandering van de FOD VVVL
- Leefmilieu Brussel waar tal van thema’s over klimaat en duurzaamheid aan bod komen
- Vlaamse Milieumaatschappij
- Verbond van Belgische ondernemingen. Zie competentiecentra Energie, klimaat en mobiliteit en Sustainability & Circulaire economie
- KMI – Klimaatrapport 2020
- Leerkachten voor het klimaat met veel interessant werkmateriaal – zie ook KlasCement
- Wetenschappers voor het klimaat. Scientists4Climate is een groep Belgische wetenschappers die zich inzetten voor een duurzame en leefbare wereld naar aanleiding van de oproep van de jeugd.Zij wil het publieke debat over klimaatverandering en klimaatactie ondersteunen met wetenschappelijke feiten en hun expertise en kennis inzetten voor een tijdige transitie naar een klimaatneutrale en duurzame samenleving. Experts per domein/Vind een expert voor presentaties, panels, interviews
- WWF
- 11.11.11
- The Shift
- Youth for Climate
- CEO’s 4 Climate is een netwerk van klimaatbewuste ondernemers
- Greenpeace
- De klimaatzaak
- Students for Climate
- Zomer zonder vliegen (Met ook veel tips voor alternatieve manieren van reizen.)
- Vlaams netwerk van ondernemingen (VOKA)
- Bond Beter Leefmilieu
- ABVV
- Ondernemers zonder grenzen
- De klimaatcoallitie
- Grootouders voor het klimaat
- Netwerk bewust verbruiken & Repair Cafés
- Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubehoud
- Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze (VELT)
- Sign for my future
- Wervel
- Workers for Climate
- KlasCement – Leermiddelennetwerk Vlaamse leerkrachten (ook voor het klimaat)
- Réseau IDée - Information et Diffusion en éducation à l’environnement
Informatie over mediawijsheid, omgaan met informatie,…
- Mediawijs - Vlaams Kenniscentrum Mediawijsheid.Een massa aan informatie, onderzoeken en dossiers…
- Dossier: Nieuws- en informatiegeletterdheid (Mediawijs)
- Hoe zoeken kinderen en jongeren naar informatie? (Mediawijs)
- Jongeren herkennen fake news moeilijk (Mediawijs)
- Stimuleren van mediawijsheid bij kwetsbare groepen (Mediawijs)
- EDUbox Nepnieuws (Mediawijs)
- Over fake news (Mediawijs)
- Ike Picone over fake news (Mediawijs)
- Ike Picone, Het echte probleem met fake nieuws (Mediawijs)
- Conseil supérieur de l’éducation aux médias (CSEM)
- Hoe herken je fake news?
- Nepnieuws (VRT)
- VRT NWS lanceert EDUbox over sociale media
- Florian Dauphin, Université de Picardie : Culture juvénile et médias
Informatie over fake news vanuit de overheid en wetenschap
- European Commission - Final report of the high level expert group fake news and online disinformation
- Verslag van de Belgische expertengroep inzake fake news en desinformatie van juli 2018
- De Belgische Senaat – 22 oktober 2019 – verzoek tot het opstellen van een informatieverslag betreffende de noodzakelijke samenwerking tussen de federale overheid en de Gemeenschappen inzake de bestrijding van fake-news.Na te vragen en op te volgen.
- De strijd om de waarheid: over nepnieuws en desinformatie in de digitale mediawereld. KVAB standpunten 62
- De taak van sociale media bij het bestrijden van desinformatie (Wouter Hins)
- ‘Fake news’ en desinformatie in België : weinig zorgen, problemen voor morgen? Een analyse van dit mediafenomeen in België. (Eugénie Coche)
- Fake news: een plaatsbepaling (Aernout Nieuwenhuis)
- De Raad van Europa en online desinformatie: laveren tussen zorgen en zorgplichten? (Tarlach McGonagle)
- Ook Vlaming maakt zich zorgen over fake news (Ike Picone en Ruben Vandenplas)
Informatie over fake news en het klimaat
- Skeptical Science, waar de wetenschap rond klimaatverandering verduidelijkt wordt en argumenten van klimaatsceptici op wetenschappelijke wijze worden weerlegd. Daarnaast evalueren wetenschappers ook populair wetenschappelijke artikelsen uitspraken in verband met klimaatverandering en informeren zo de lezers over de betrouwbaarheid van een artikel.
Fake news, artikels en video's
- Experten rond Desinfomatie (VRT)
- 'Fake news is al te effectief' (Marc Buelens)
- Fake news: waarom wij ons zo graag laten belazeren (Dirk Draulans)
- Artikels Vlaamse Nieuwsmedia
- Twee op drie Belgen vrezen dat fake news impact zal hebben op verkiezingen (Knack)
- 'Fake news is geen journalistiek probleem, al levert het journalisten wel problemen op' (Joyce Stroobant)
- 'Wetgeving om fake news te bestrijden, ondermijnt essentieel element van de rechtsstaat' (Hendrik Vuye en Veerle Wouters)
- Impact van fake news groter voor mensen met een lagere intelligentie (Knack)
- Het enige antwoord op fake news bent u (Tim Pauwels)
- Ook bij pandemie is de waarheid het eerste slachtoffer (De Standaard)
- Facebook start klimaatinformatiecentrum tegen nepnieuws (De Standaard)
- Een vaccin tegen fake news, eindelijk (Frederik Anseel)
- Staatsveiligheid jaagt op fake news over corona (De Standaard)
- Hoe beschermen we jongeren tegen fake news en complotten? 'Zet je niet boven hen' (Marijn Sillis)
- Facebook blokkeert onderzoek naar advertenties (De Standaard)
- Twitter doet wat het moet doen in verkiezingsstrijd (De Standaard)
- Federale politie zet speurders in om "fake news" te bestrijden: "Gevaar voor maatschappij" (VRT)
- Hoe de sociale media je mening (ver)vormen (Maarten Van Clé)
- Kwaliteitsjournalistiek is een publiek goed (Karl van den Broeck)
- Why Do We Resist Knowledge? An Interview with Åsa Wikforss (IAI News)
- Infodémie : qui sont les premières victimes ? (UCLouvain)
- Wanneer oma plots in in complottheorieën gelooft – Pano Reportage over de invloed van online desinformatie (video)
- De online fabeltjesfuik | Zondag met Lubach (video)
Klimaat en fake news en klimaatontkenning, artikels en video's
- Antwoorden aan een klimaatscepticus (Sara Vicca)
- Klimaatopwarming: hoe communiceren met een klimaatscepticus (MO*)
- Klimaatontkenners in Vlaanderen: het netwerk ontrafeld (Apache)
- Klachten over klimaatberichtgeving (en wat de nieuwsombudsman daarvan vindt) (Tim Pauwels)
- Google betaalt ‘aanzienlijke’ sommen aan klimaatontkenners (De Standaard)
- Olie-industrie betaalt klimaatontkenners (Knack)
- 'Overheidscensuur' levert Duitse 'anti-Greta Thunberg' flinke duit op (Knack)
- De klimaatontkenners, Zembla (video)
- The Campaign Against the Climate, Canvas (video)
Klimaat, artikels en video's
- Nieuw rapport: vervijfvoudiging van klimaatinspanningen nodig om opwarming onder 1,5 graad te houden (VRT)
- 5 grootste gevaren voor de wereld zijn allemaal klimaat- en milieudreigingen (Knack)
- Wij willen het eerste klimaatneutrale continent worden voor 2050 (Ursula von der Leyen)
- 'Zo klimaat, zo corona' (Jan Stel)
- Professor hydrologie over barsten in huizen door droogte: "Vooral probleem in zuiden van Oost- en West-Vlaanderen" (VRT)
- Biologe Sara Vicca ziet de klimaatverandering in het bos: 'De beuk is gedoemd om te verdwijnen' (Knack)
- De zorgwekkende gevolgen van smeltende permafrost (MO*)
- Ontdooiend Noordpoolgebied stoot schokkend veel broeikasgas uit (National Geographic)
- Watervoorziening van 1,9 miljard mensen onder druk (MO*)
- Klimaatopwarming jaagt zuurstof uit de oceanen (VRT)
- Klimaatverandering treft kinderen nu al (MO*)
- 1.000 Belgische artsen waarschuwen in open brief voor gevolgen van klimaatopwarming (VRT)
- Milieu Centraal, klimaatklappers
- Countdown
- Before the Flood, Full Movie National Geographic (video)
- Het Klimaatalarm, Dirk Draulans en Jean-Pascal van Ypersele
- Het pleidooi van Jan Terlouw in DWDD (video)
- Drawdown na lockdown (video webinar)
- Siberia: The Melting Permafrost, ARTE Documentary (video)
- Fleeing climate change — the real environmental disaster, DW Documentary (video)
- De leerkracht: "2100 is vlakbij voor mijn leerlingen" | klimaatraad 13 (video)
- De verzekeraar | 'Dat is gokken op natuurrampen, zeer zeker' | klimaatraad 12 (video)
- De statisticus: 'De feiten geven niet om je mening' | klimaatraad 3 (video)
- De econoom : 'Laat ons een bloem' | klimaatraad 2 (video)
- De gedragsontwerper: 'It's the psychology, stupid!' | klimaatraad 8 (video)
- De Primatoloog: 'Ons evolutionair voordeel kan omslaan in een nadeel' | klimaatraad 7 (video)
Klimaat en communicatie/educatie
- Hoe kan een gemeente succesvol over klimaat communiceren?
- 7 missers bij communicatie over het klimaatprobleem Wat storytelling kan betekenen bij communicatie over taaie onderwerpen (Sigrid van Iersel)
- Communicatie en educatie (klimaat.be)
- Aanbod scholen, Leefmilieu Brussel
- Leermiddelen klimaat en energie, MOS Vlaanderen
- Mevrouw Crevits, maak van klimaatopwarming een apart vak op school (Pieter Boussemare)
Klimaat en jongeren, artikels
- Het heeft geen zin om van het klimaatbeleid een ideologische splijtzwam te maken (Tomas Wyns)
- Jongeren lanceren beleidsvoorstellen om klimaatverandering aan te pakken (Marianne Cap)
- 'Betrek jongeren in internationale klimaatonderhandelingen' (Jonathan Lambregs)
- Wat kunnen jongeren doen voor het klimaat? "Heel wat, maar zij zijn niet de groep die het grootste verschil kan maken" (Stijn Vercruysse, Guillaume Staring)
- 'Klimaat: wat kunnen en mogen we van individuen verwachten?' (François Levrau)